PrEP: Lá chắn bảo vệ bạn khỏi HIV
PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis - Dự phòng trước phơi nhiễm) là một phương pháp phòng ngừa HIV hiệu quả cao bằng cách sử dụng thuốc kháng vi-rút trước khi tiếp xúc với nguy cơ. Dành cho người âm tính với HIV nhưng có nguy cơ cao nhiễm HIV, PrEP giúp ngăn chặn vi-rút xâm nhập và nhân lên trong cơ thể nếu tiếp xúc với HIV.
Tại sao nên sử dụng PrEP?
-
Hiệu quả bảo vệ cao:
- Giảm nguy cơ nhiễm HIV lên đến 99% khi sử dụng đúng cách và đều đặn.
-
Linh hoạt trong sử dụng:
- Có thể lựa chọn giữa phương pháp uống hàng ngày hoặc theo nhu cầu (2-1-1), phù hợp với lịch trình cá nhân.
-
Miễn phí và dễ tiếp cận tại Việt Nam:
- PrEP được cung cấp miễn phí thông qua các chương trình hỗ trợ quốc gia và quốc tế.
-
Tăng cường an tâm:
- Giảm lo lắng về nguy cơ nhiễm HIV, giúp bạn tận hưởng cuộc sống trọn vẹn hơn.
Ai nên cân nhắc sử dụng PrEP?
- Nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) và song tính.
- Người chuyển giới.
- Người có bạn tình nhiễm HIV hoặc không biết tình trạng HIV.
- Người có nhiều bạn tình hoặc quan hệ tình dục không thường xuyên sử dụng bao cao su.
- Người hành nghề mại dâm.
- Người sử dụng chung kim tiêm hoặc dụng cụ tiêm chích ma túy.
- Bất kỳ ai cảm thấy lo lắng về nguy cơ nhiễm HIV của mình.
Các phương pháp sử dụng PrEP
-
PrEP hàng ngày
Cách dùng:
- Uống một viên thuốc PrEP mỗi ngày, vào cùng một thời điểm.
Hiệu quả:
- Cung cấp bảo vệ liên tục, phù hợp cho người có nguy cơ thường xuyên.
-
PrEP theo nhu cầu (Phác đồ 2-1-1)
Cách dùng:
- Trước quan hệ: Uống 2 viên cùng lúc từ 2 đến 24 giờ trước khi quan hệ tình dục.
- Sau quan hệ: Uống 1 viên sau 24 giờ kể từ liều đầu tiên.
- Uống 1 viên nữa sau 48 giờ kể từ liều đầu tiên.
Hiệu quả:
- Chỉ phù hợp cho nam quan hệ tình dục đồng giới có thể dự đoán được thời điểm quan hệ.
Quy trình bắt đầu sử dụng PrEP
-
Tư vấn và đánh giá ban đầu
Quy trình:
- Đặt lịch hẹn tại cơ sở y tế cung cấp PrEP.
- Thảo luận về nguy cơ nhiễm HIV, lợi ích và cam kết sử dụng PrEP.
Mục đích:
- Xác định sự phù hợp của PrEP với tình trạng của bạn.
Thời gian:
- Khoảng 30-60 phút.
-
Xét nghiệm và kiểm tra sức khỏe
Quy trình:
- Xét nghiệm HIV để đảm bảo bạn âm tính.
- Kiểm tra chức năng thận.
- Xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs).
Mục đích:
- Đảm bảo an toàn khi sử dụng PrEP và phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe khác.
Thời gian:
- Kết quả có thể trong ngày hoặc lâu hơn.
-
Kê đơn và hướng dẫn sử dụng
Quy trình:
- Bác sĩ kê đơn PrEP.
- Hướng dẫn chi tiết về cách sử dụng và tầm quan trọng của việc tuân thủ.
Mục đích:
- Đảm bảo bạn hiểu rõ cách sử dụng PrEP để đạt hiệu quả tối đa.
Thời gian:
- Khoảng 30 phút.
-
Theo dõi và tái khám định kỳ
Quy trình:
- Tái khám mỗi 3 tháng hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ.
- Xét nghiệm HIV, chức năng thận và các STIs.
Mục đích:
- Đảm bảo PrEP vẫn phù hợp và an toàn cho bạn.
- Phát hiện sớm và điều trị kịp thời nếu có nhiễm STIs.
Thời gian:
- Khoảng 30-60 phút mỗi lần tái khám.
Hiểu về PrEP
- Hiệu quả:
- Khi sử dụng đúng cách, PrEP giảm nguy cơ nhiễm HIV qua quan hệ tình dục lên đến 99%.
- Hiệu quả cao cho cả nam và nữ, bất kể loại hình quan hệ tình dục.
- Tác dụng phụ:
- Đa số người dùng không gặp tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Một số có thể trải qua buồn nôn, đau đầu hoặc mệt mỏi trong thời gian đầu, thường tự giảm sau vài tuần.
- Lưu ý quan trọng:
- PrEP không bảo vệ khỏi các STIs khác như lậu, giang mai, viêm gan B, C. Sử dụng bao cao su vẫn được khuyến khích.
- Tuân thủ lịch uống thuốc là quan trọng để đảm bảo hiệu quả bảo vệ.
- Nếu quyết định ngừng PrEP, cần tham khảo ý kiến bác sĩ và xét nghiệm HIV.
Chi phí và tiếp cận PrEP tại Việt Nam
- Chi phí:
- PrEP được cung cấp miễn phí hoặc với chi phí thấp thông qua các chương trình quốc gia và tổ chức quốc tế như PEPFAR, Quỹ Toàn Cầu...
- Tiếp cận:
- Có sẵn tại các phòng khám công và tư nhân ở nhiều tỉnh thành.
- Danh sách các cơ sở cung cấp PrEP có trên trang web của Cục AIDS, Bộ Y tế và các tổ chức liên quan.
Lưu ý quan trọng:
- Tham khảo ý kiến chuyên gia y tế:
- Thông tin này mang tính chất tham khảo. Luôn tìm đến nhân viên y tế hoặc bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cụ thể.
- Bảo mật thông tin:
- Quyền riêng tư của bạn được tôn trọng tuyệt đối trong quá trình xét nghiệm và điều trị PrEP.